کتابها و مقالات مرتبط با دفع پسماند

توضیحات

اگر چه امروزه از کارگاههايی که تحت نظارت پیمانکاران و همچنین اداره پسماند شهرداري نبوده و در حال گردآوري و تفکیک پسماند میباشند، عنوان “غیررسمی” اطلاق میگردد، اما بايد در نظر داشت که همین کارگاهها و نیز زباله گردهاي غیررسمی )کتفیها، چرخیها، وانتیها و کامیونداران( و نیز کارگاهها و گاراژهاي تفکیک پسماند که در حواشی شهر تهران مشغول به فعالیت هستند، بخش قابل توجهی از پسماندهايی که پیمانکاران مناطق قادر به گردآوري و تفکیک آن نیستند را به چرخه تولید باز میگردانند. در بسیاري از کشورهاي در حال توسعه از جمله هند، ويتنام و مالزي، چرخه ي گردآوري و تفکیک پسماند صرفا در توانايی و انحصار بخش رسمی )پیمانکاران و اپلیکیشنها( نبوده و اصلا اين بخش رسمی به تنهايی قادر به انجام اين امر به طور کامل نیست. با اين حال، فعالان بخش غیررسمی گردآوري و تفکیک پسماند خود از يک سو متوجه آسیبهاي فراوان اجتماعی، فرهنگی و فیزيکی ناشی از نوع فعالیت خود بوده و از سوي ديگر سبب وارد کردن زيانهاي بسیار زياد به پیمانکاران رسمی پسماند میگردند که البته اين امر تا حد بسیار زيادي به نوع مواجهه و تعامل شهرداري با پیمانکاران و مبالغ رسمی و غیررسمی مزايده هاي پسماند وابسته است.
وجود سود بسیار زياد در گردآوري و تفکیک پسماند و همچنین ناتوانی شهرداري تهران در ترسیم و تعريف و عملیاتی کردن برنامه علمی و مدون مربوط به اين عرصه، سبب شده است تا مواجهه شهرداري با فعالان در اين عرصه )چه رسمی و غیررسمی( به گونه اي دوگانه و صرفا مبتنی بر سودآوري باشد بطوريکه طی چند سال اخیر سبب بروز احساس نابرابري و نارضايتی بسیاري در میان فعالان اين عرصه شده است. از يک سو پیمانکاران از مبالغ بسیار سنگین مزايده هاي مناطق ناراضی بوده و از سوي ديگر گردآورندگان و کارگاه داران تفکیک غیررسمی از نوع مواجهه غیرانسانی و گرفتن رشوه و آزار و اذيت خود توسط عوامل شهرداري ابراز نارضايی میکنند. اين نوع از مواجهه و ناتوانی شهرداري در مديريت پسماند شهر باعث شده است رويکرد کارآفرينانه افراد در صنعت بازيافت پسماند و همچنین ايجاد و حمايت از ابتکارات جديد و طرفدار محیط زيست )که در مرور تجارب کشورهاي ديگر مشاهده میشود( ناديده گرفته شود.
بنابر اظهارات پیمانکاران رسمی و همچنین زباله گردها و کارگاه داران و گاراژداران غیررسمی حوزه پسماند، از علل رونق گرفتن زباله گردي و کارگاههاي غیررسمی تفکیک پسماند، عدم مديريت پسماند توسط شهرداري، سودجويی مطلق بدون توجه به پیمامدهای اقتصادي و فرهنگی و اجتماعی آن و همچنین وجود باندها و مافیاي قوي هم در شهرداري و هم در بخش غیررسمی آن )چه در واگذاري پسماند مناطق به افراد خاص با قیمتهاي بسیار بالا و چه در مواجهه با کارگاههاي غیررسمی و همچنین فعالان در اين عرصه (می باشد .
از سوی دیگر پیمانکاران از انعقاد قرارداد با شرکتها وموسساتی که اقدام به بکارگیري اپلیکیشنها کرده اند ناراضی بوده چرا که بر اين باورند که با توجه به مبالغ هنگفتی که به شهرداري پرداخت میکنند، انحصار جمع آوري پسماند خاص ایشان بوده و همچنین بسیاري از آنها انتظار دارند که شهرداري در برخورد با کارگاهداران غیررسمی جدي بوده و از برخورد دوگانه و سودجويانه با آنها پرهیز کنند. از سوي ديگر کارگاه داران غیررسمی و همچنین زباله گردهاي غیررسمی نیز وضعیت فعلی خود را ناشی از افزايش چندين برابري مبالغ مزايده ها در شهرداري و اقدام عامدانه شهرداري در به وجود آوردن شرايطی براي چند برابر شدن اين مبالغ میدانند چرا که آنها نمیتوانند هم شرايط مورد نیاز براي ثبت شرکت و مبالغ مورد نظر شهرداري را به جا آورده و هم به انجام کار دیگری که سالیان سال بدان اشتغال داشته اندو در آن تخصص و توانايی بدست آورده اند بپردازند. از اين رو در حالی که توانايی برنده شدن در اخذ امتیاز پیمانکاري مناطق را ندارند، روي به زباله گردي و مواجهه با چالشها و آسیبهاي آن میآورند. همچنین پیمانکاران نیز براي تامین مبالغ مورد نظر شهرداري که در قراردادها منعقد شده است، میبايست پسماندهاي گردآوري شده توسط زباله گردها را حدود يک سوم قیمت بازار آزاد خريده و اين باعث میشود که زباله گردها در تلاش براي گردآوري و فروش زباله براي خود به صورت آزاد باشند که همین امر سبب بروز تنشهاي بسیار زيادي در میان فعالان اين عرصه و حتی ضرب و جرح و قتل نیز گرديده است. به طور کلی عواملی که منجر به تداوم جريان غیررسمی پسماند میشوند را میتوان در موارد مشخصی به شرح زير بیان نمود:

عوامل قانونی-نظارتی:

این عوامل شامل نبود برنامه مناسب و متناسب با نیاز شهر و شهروندان فعال در عرصه جمع آوري و تفکیک پسماند، نبود نظارت مناسب بر عملکرد پیمانکاران و عدم نظارت مستقیم خود شهرداري بر نحوه جمع آوري پسماند در مناطق، فساد سیستمی حاصل از عدم نظارت مناسب و دریافت رشوه از فعالان غیررسمی و نیز دریافت مبالغ هنگفت از پیمانکاران مناطق، قوانین مرتبط با مزايده ها و فساد اين بخش و ارتباطات نا سالم در واگذاري مزايده میباشد.
عوامل اقتصادی:
از موارد مهم قابل اشاره، سود بسیار زياد حاصل از کار در اين حوزه، وضعیت عمومی اقتصادي کشور و…می باشد.
عوامل اجتماعی:
که میتوان به بیسوادي و يا کم سوادي دهک هاي پايین جامعه، نبود فرهنگ زيست محیطی مناسب و عدم آشنايی با چگونگی مشارکت در چرخه بازيافت پسماند، مهاجرت نیروهاي کار، از بین رفتن قبح دريافت رشوه در میان نیروهاي نظارتی و انتظامی اشاره کرد.
عوامل محیطی:
از اين نوع عوامل میتوان به عامل کلانشهر بودن تهران با جمعیت و مساحت زياد که طبیعتا پسماند زيادي نیز تولید میکند، وجود اراضی موقوفه، باير، موات و کشاورزي در جنوب و يا حريم شهر که امکان احداث کارگاه تفکیک غیررسمی را فراهم میکند اشاره کرد.
حرفه و فن:
در اين مورد بايد به فراگیري آسان کار، کم مهارت و بی مهارت بودن طیف وسیعی از مهاجران و افراد دهکهاي پايین جامعه و عدم نیاز به تجهیزات ويژه در اين صنعت اشاره کرد
.

همانطور که اشاره شد، طیف وسیعی از ريشه هاي وقوع جريان غیررسمی در پسماند، به سادگی قابل برطرف شدن نیستند. از اين مواردي که مديريت شهري امکان مداخله و يا مطالبه را دارد در نمودار فوق ارائه شده است.

باتوجه به آنچه رفت يکی از موارد مهم در مسئله جريان غیررسمی پسماند، مقوله نوع مهاجرت اتباع افغان و پديده افغانی کِشی است که در ادامه به قوانین کار اين اتباع در ايران اشاره میشود.

وضعیت قوانین کار اتباع بیگانه

ماده 929 قانون کار جمهوری اسلامی ایران در خصوص اتباع بیگانه:
اتباع بیگانه نمی توانند در ايران مشغول به کار شوند مگر آنکه اولا داراي رواديد ورود با حق کار بوده وثانیا مطابق قوانین وآيین نامه هاي مربوطه پروانه کار دريافت دارند.
وزارت کار وامور اجتماعی با رعايت شرايط ذيل درمورد صدور رواديد ورود با حق کار مشخص براي اتباع بیگانه موافقت وپروانه کار صادر خواهدکرد:
الف: مطابق اطلاعات موجود در وزارت کار و امور اجتماعی در میان اتباع ايرانی آماده به کار افراد داوطلب واجد تحصیلات وتخصص مشابه وجود نداشته باشد.
ب: تبعه بیگانه داراي اطلاعات وتخصص کافی براي اشتغال بکار مورد نظر باشد.
ج: از تخصص تبعه بیگانه براي آموزش وجايگزينی بعدي افراد ايرانی استفاده گردد.
تبصره : احراز شرايط مندرج در اين ماده با هیات فنی اشتغال اتباع خارجی استانی میباشد.
ماده 122 -وزرات کار و امور اجتماعی میتواند نسبت به صدور، تمديد وتجديد پروانه کار افراد زير اقدام نمايد:
الف: تبعه بیگانهاي که حداقل ده سال اقامت دائم در ايران دارد.
ب: تبعه بیگانه اي که همسر ايرانی دارد.
ج: مهاجرين کشورهاي بیگانه خصوصا کشورهاي اسلامی به شرط داشتن کارت معتبر
ماده 128 – آيین نامه هاي اجرايی مربوط به اشتغال اتباع بیگانه از جمله نحوه صدور، تمديد، تجديد و لغو پروانه کار و نیز شرايط انتخاب اعضاي هیات فنی اشتغال اتباع بیگانه در ماده 121 قانون کار با پیشنهاد وزير کار و امور اجتماعی به تصويب هیات وزيران خواهد رسید.
ماده 181 -کارفرمايانی که اتباع بیگانه را که فاقد پروانه کار ويا مدت پروانه کار منقضی شده )نامعتبر( را به کار گمارند و يا اتباع بیگانه را غیر از آنچه در پروانه کار آنها قید شده به کار ديگري گمارند و يا در مواردي که رابطه کاري و استخدامی تبعه بیگانه با کارفرما قطع شود، مراتب را به اداره کل کار و امور اجتماعی اعلام ننمايند. با توجه به شرايط، خاطی ومراتب جرم به مجازات حبس از 81 روز تا 180 روز وهمچنین جرايم نقدي محکوم خواهند شد.
آيیننامه اجرايی ماده 128 قانون کار جمهوري اسلامی ايران مصوب18 1382/11/
الف- صدور رواديد ورود با حق کارجهت اتباع خارجی
ماده 1- موافقت با صدوررواديد ورود با حق کار براي کلیه اتباع خارجی در مراکز استانها و توسط اداره کل کار و رفاه اجتماعی انجام میگیرد.
ماده 2-مدارک لازم براي تقاضاي رواديد ورود با حق کار به شرح ذيل است:
-1 درخواست کتبی کارفرما مبنی بر درخواست رواديد ورود با حق کار با امضاي مجاز
2 -تکمیل سه نسخه فرمهاي مندرج در پیوست مربوط به اتباع خارجی
-3 تکمیل فرمهاي اطلاعات مربوط به کارفرمايان
1 -تصوير روزنامه رسمی مبنی بر آگهی تاسیس و يا آخرين تغییرات و يا پروانه کسب يا بهره برداري به تاريخ روز
-5 تصوير پروانه زناشويی صادره توسط وزارت کشور يايکی از استانداريهاي کشور وهمچنین تصوير سند
ازدواج و شناسنامه براي آن دسته از اتباعی که داراي همسر ايرانی میباشند.
-1 کپی واصل گذرنامه اتباع خارجی ويا کارت شناسايی معتبر)کارت و يا دفترچه پناهندگی معتبر(
1مربوط به تبعه * -7 سه قطعه عکس 3
-7 تصوير مدک تحصیلی ويا تجربی ترجمه شده تبعه خارجی متخصص که به تايید سفارت جمهوري اسلامی ايران در کشور متبوع رسیده باشد.
ورود با حق کار وصدور پروانه کار وي به اداره کل تعاون کار ورفاه اجتماعی استان تحويل دهد. در صورت همانطور که اشاره شد وضعیت کار اتباع بیگانه در يک رابطه دوطرفه میان وزارت امور خارجه و جهت اخذ رواديد و همینطور وزارت کار جهت نیاز به آن کار در ايران، قراردارد که هزينه بالاي رواديد، بروکراسی و تصمیمات سیاسی و امنیتی کشور بر روي امکان گرفتن مجوز کار اين اتباع بسیار موثر است. که درصورت تمايل به بهود وضعیت اشتغال آنها بايد مورد توجه قرارگیرند.
-2-12 ارائه ی گزينه های بهبود وضعيت عوامل غيررسمی و جمع آوری پسماند
جهت بهبود وضعیت جريان غیررسمی، گزينه هاي مختلفی مورد بررسی قرار گرفت. به نظر میرسد که رويکرد شهرداري تهران در ارتباط با اين موضوع بايد فراهم کردن امکان پیوستن به بخش رسمی براي عوامل جريان غیررسمی در کنار مبارزه با تداوم جريان غیررسمی باشد. از اين رو با در نظر گرفتن اقشار فعال در اين حوزه، امکان انتقال به جريان رسمی براي آنها به تکفیک برنامه ريزي شود.
حذف کامل جریان غیررسمی:
در اين گزينه صرفا به حذف جريان غیررسمی توجه میشود که مزاياي آن از میان برداشتن بخش غیررسمی است. اين گزينه براي آينده کاري شاغلان اين بخش برنامه اي نداشته و برخورد قهري، جريمه محور و قلع و قمع را راه عبور از اين جريان میداند.
به رسمیت شناختن جریان غیررسمی
اين گزينه که راه حل برخی کشورها همچون هند براي برخورد با جريان غیررسمی است، بجاي بخورد قهري و حذف جريان غیررسمی به آن در شرايط فعلی ادامه میدهد و به سازکار فعلی آن رسمیت میبخشد. از معايب اين طرح معضلات بهداشتی، زيست محیطی و امکان بروز فساد مجدد است. مزاياي اين طرح توجه به آينده کاري شاغلان بخش غیررسمی است.
حذف جریان غیررسمی و فراهم آوردن امکان انتقال عوامل این جریان به بخش رسمی اين گزينه باوجود توجه به حذف جريان غیررسمی، به شاغلان اين عرصه به عنوان سرمايه هاي انسانی و فنی نگاه میکند و امکان اشتغال در بخش رسمی را براي آن فراهم میآورد.

 برنامه ی عملياتی پياده سازی گزينه ی منتخب

در اين بخش، چارچوب و روند پیاده سازي اجزاي گزينه ي منتخب در قالب برنامه ها و پروژهها در بازههاي سالیانه و پنجساله ارائه میشود. همچنین، هزينههاي اجراي طرح در افقهاي يکساله و پنجساله تخمین زده شده است.

– برنامه ی اقدام گزینه منتخب

باتوجه به شرايط ايران و نیازمندي به حفظ اشتغال شهروندان گزينه سوم به عنوان گزينه منتخب تعیین میگردد و در ادامه گامهاي عملیاتی آن ارائه میشود:

گام اول: شناسايی تمامی عرصه هاي وقوع جريان غیررسمی
گام دوم: تدوين بسته هاي تشويقی و تسهیل زمانی-اداري جهت تشکیل شرکتهاي رسمی حوزه پیمانکاري پسماند توسط پیمانکاران غیررسمی فعلی
گام سوم: تدوین دستورالعمل امکان استخدام اتباع بیگانه شاغل در این حوزه از طریق هماهنگی با وزارت امور خارجه و وزارت کار، رفاه و امور اجتماعی
گام چهارم: تصویب دستورالعمل استخدام اتباع بیگانه در بخش پسماند و کاهش هزینه روادید برای افراد معرفی شده توسط وزارت کار، رفاه و امور اجتماعی
گام پنجم: آموزش شاغلان ایرانی و خارجی فعلی جریان غیررسمی به منظور فراگیری آموزه های محیط زیستی و تخصصی بازیافت در ادامه اهداف، راهبردها و پروژههاي تحقق برنامه در اين بخش ارائه میشود. لازم به ذکر است کلیه اقدامات نوعی از فعالیتهاي موظفی است از اين رو فاقد هزينه است.

بیشتر بدانیم: بورس بازیافت و قیمتهای مواد بازیافتی 

بازدیدها: 5