دستورالعمل سلامت ،ايمني و بهداشت عوامل اجرايي
مشمول ماده 5 قانون مديريت پسماندها
به استناد ماده 5 قانون مديريت پسماندها و قانون كار جهت حفظ ،تامين و ارتقاء سطح سلامت شاغليني كه در عمليات مختلف جمع آوري دستي ،ماشيني ،حمل ونقل جابجايي ،بازيافت ،پردازش ،انبار ودفع پسماندهاي عادي،پزشكي (بيمارستاني) ،ويژه ،كشاورزي و صنعتي مشغول بكار هستند دستورالعمل سلامت ،ايمني و بهداشت عوامل اجرايي مشمول ماده 5 قانون مديريت پسماندها به شرح زير تدوين مي شود:
مبحث اول كليات
ماده ا – عبارات و اصطلاحاتي كه در اين دستورالعمل بكار رفته است داراي تعاريف زير مي باشد:
عوامل اجرايي
1. عوامل اجرايي پسماندها: به كليه كساني اطلاق مي گرددكه در مراحل جمع آوري ، ذخيره سازي ، جداسازي ،حمل ونقل ، بازيافت ، پردازش و دفع پسماندها اعم از پسماندهاي عادي ، پزشكي(بيمارستاني) ،ويژه ،كشاورزي و صنعتي و نيز مرحله توليد پسماندهاي مخاطره آميز مشغول بكار مي باشند.
2. مديريت اجرايي پسماندها: شخصيت حقيقي يا حقوقي است كه مسئول برنامه ريزي ، ساماندهي ، مراقبت و عمليات اجرايي مربوط به توليد ، جمع آوري ،ذخيره سازي ، جداسازي ، حمل ونقل ، بازيافت ، پردازش و دفع پسماندها و همچنين آموزش واطلاع رساني در اين زمينه كه مسئوليت واحدها ،مؤسسات،كارگاههاي مشمول اين قانون به شرح زير را دارا مي باشد:
الف –شهرداري ها ، بخشداريها و دهياريها : مدير اجرايي كليه پسماندهاي عادي ،كشاورزي و نيز مدير اجرايي پسماندهاي ويژه پس از تبديل آن به پسماند عادي وقرار گيري آن در خارج از واحد توليد پسماند ، از معابر ، گذرگاهها و خيابانها قلمداد مي گردند.
ب – كارفرمايان كارگاهها ،كار خانجات ، شركتهاي دولتي ، نيمه دولتي وخصوصي و مديران شهركهاي صنعتي ، بعنوان مدير اجرايي پسماند تا تبديل پسماندصنعتي و ويژه به پسماند عادي و تحويل آن به عوامل اجرايي شهرداري ،شهرداريها ، دهياريها قلمداد مي گردند.
ج – مدير ارشد بيمارستانها ، مراكز بهداشتي درماني ، آزمايشگاههاي تشخيص طبي ، مراكز تحقيقات و خدمات پزشكي و پيراپزشكي و ساير مراكز مشابه ،بعنوان مدير اجرايي پسماندهاي ويژه توليدي ويا تبديل پسماندهاي پزشكي (بيمارستاني) به پسماند عادي و تحويل آن به عوامل اجرايي شهرداري ،شهرداريها ، دهياريها قلمداد مي گردند.
تبصره – در صورت دفع پسماند توسط واحدهاي موضوع جز ء ب و ج اين بند ،مسئوليت استقرار ضوابط ومعيارهاي اين دستور العمل جهت تأمين سلامت شاغلين در مراحل دفع نيز بعهده آنان خواهد بود.
د – مديران ارشد وزارتخانه ها ، موسسات دولتي وخصوصي ،نهادها ،هتلها ،اماكن عمومي ،تفريحي ، ورزشي ، فرهنگسار اها ، مركز آموزشي ، ترمينالها ، فرودگاهها اماكن و مجتمع هاي مسكوني بعنوان مدير اجرايي پسماندهاي توليدي در داخل اماكن تحت مديريت خود وتحويل آن به عوامل اجرايي شهرداري ،شهرداريها ، دهياريها قلمداد مي گردند.
3. عمليات پاكسازي : منظور كليه عمليات بر روي محيط آلوده به پسماندها است كه به صورت جمع آوري درمخازن وبشكه ها ، سوزاندن ، خنثي سازي ، متعادل سازي ، تميز كاري يا ساير فرآيندهاي ماشيني يا دستي كه براي حذف پسماند انجام مي گيرد تا منجر به ايمن شدن محل براي جامعه و محيط گردد.
4. آلودگي زدايي : منظور زدودن آلودگي از عوامل اجرايي پسماندها و تجهيزات مربوطه تا حد مورد نياز است تا از بروز عارضه بيماري و صدمه به آنان جلوگيري گردد.
5 . محل عمليات مخاطره آميز : منظور كليه مكانهاي دائم يا موقتي است كه عمليات مرتبط با جمع آوري ، حمل ، جابجايي با دست ، حمل ونقل با وسايل نقليه موتوري و غير موتوري ، بازيافت ،پردازش ،انبار و دفع پسماندهاي مخاطره آميز در آن انجام مي گيرد.
– عادي سازي پسماندها : منظور كليه عملياتي است كه بر روي پسماند ويژه انجام مي گردد تا پسماند عادي محسوب گردد.
6 . عوامل مخاطره آميز : منظور كليه عوامل تهديد كننده سلامت اعم از مواد شيميايي و عوامل بيولوژيك بيماريزا مي باشد كه حداقل يك مطالعه علمي وجود مسموميت حاد يا مزمن در افراد در مواجهه آن را گزارش نموده باشد . بنابراين كليه عوامل سرطانزا ، عوامل سمي يا خيلي سمي ، ونيز عوامل داراي سميت براي توليد مثل ، عوامل محرك ، خورنده، سوزاننده ،حساس كننده ، سموم كبدي و كليوي ، سميت بر دستگاه عصبي (اعصاب) ، عوامل اثر گذار بر سيستم خونساز ، عوامل آسيب زا به ريه ، پوست ، چشم ، غشاء موكوسي ونيز ساير مخاطرات تهديد كننده سلامت شامل عوامل زيان آور فيزيكي مانند استرسهاي گرمايي و سرمايي خارج از حد مجاز در اين گروه قرار مي گيرند.
7 . پسماند مخاطره آميز : مهمترين ضايات مخاطره آميز به شرح جدول زير مي باشد:
| رديف | عنوان |
| ۱ | كليه پسماندهي بازل شامل كد هاي زير :* الف:لغايت y 45 y1 ب – الحاقيه به پسماندهاي بازل شامل كدهاي: A1010*لغايتA1090 A1100*لغايتA1180 A2010*لغايتA2060 A3010*لغايتA3090 A3100*لغايتA3180 A4010*لغايتA4090 A4100*لغايتA4160 |
| ۲ | كليه پسماندهاي حاوي ميكروارگانيسم هاي فعال و نيمه فعال شامل: الف – لجن تصفيه خانه هاي فاضلاب و لجن چاهاي فاضلاب ب – مربوط به فرآيندهاي بيولوژيك صنعتي |
* فهرست معر في كد پسماندهاي بازل در ضمينه دستورالعمل آمده است.
8. خطر آني براي حيات وسلامتImediately Dangerous of Life or Health)IDLH)
منظور غلظتي از ماده سمي ،خورنده وياماده خفه كننده در هوا ست كه تهديد فوري براي حيات محسوب شده ويا توانايي هاي فرد را براي ترك محيط آلوده مختل مي نمايد.
9. كمبود اكسيژن : منظور غلظت اكسيژن در حدي است كه فرد نياز به ماسك تنفسي هوا رسان دارد. به عبارتي ديگر در صورتي كه غلظت اكسيژن هواي تنفسي به كمتر از 5/19درصد در واحد حجم تنزل يابد كمبود اكسيژن اعلام مي گردد.
10. حد تماس شغلي : منظورمتوسط غلظت يا ميزاني از عوامل زيان آور در محيط كار است كه چنانچه شاغلين در8 ساعت كار روزانه و40 ساعت كاردر هفته بطورمستمر و روز به روز در مواجهة با آن قرار گيرند پيش بيني مي گردد عارضه نامطلوب يا بيماري در وي واقع نگردد. بنابراين حد تماس شغلي حد مجاز مواجهه شاغلين با عوامل زيان آور محيط كار مي باشد.حد مجاز عوامل زيان آور شيميايي وعوامل زيان آور فيزكي مصوب وزارت بهداشت ودرمان وآموزش پزشكي مندرج در كتاب حدود تماس شغلي عوامل بيماريزا ملاك ارزشيابي عوامل محيطي تهديد كننده سلامت شاغلين مي باشد.
11 . تيم واكنش در شرايط اضطرار : براي كنترل عمليات نشت يا انتشار عوامل مخاطره آميز ناشي از پسماندها انتخا ب مي گردند. اعضاء تيم مزبور در زمان انتشار و يا نشت عوامل مخاطره آميز وارد عمل شده وآن را كنترل مي نمايندوموجب توقف رويداد / حادثه مي گردند منظور از اين تيم،گروه اطفاء حريق نبوده گرچه مي تواند در مجموعه ايمني ،واحدي در كنار آن باشد.
12 . ايستگاه بهگر : منظور واحد ارائه دهنده خدمات بهداشتي است كه در كارگاه ، موسسه يا واحد توليد /بازيافت/پردازش يا دفع پسماندها داراي 50- 20 نفر شاغل تشكيل مي گردد.
13 . بهگر : فرد منتخب از بين شاغلين است كه پس از طي دوره هاي آموزشي تئوري وعملي مطابق با برنامه وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشكي توانايي ارائه خدمات بهداشتي اوليه( PHC) ، كمكهاي اوليه و همكاري ومشاركت در ارائه خدمات بهداشت حرفه اي و طب كار را دارا مي باشد.
14 . خانه بهداشت كارگري : منظور واحد ارائه دهنده خدمات بهداشتي است كه در كارگاه ، موسسه يا واحد توليد /بازيافت/پردازش يا دفع پسماندها داراي 500- 50 نفر شاغل ايجاد مي گردد.
15 . مسئول خانه بهداشت كارگري : منظور كاردان /كارشناس بهداشت حرفه اي و يا بهداشتيار كار است كه پس از طي دوره هاي آموزشي – توجيهي بعنوان مسئول ارائه خدمات بهداشتي اوليه ،كمكهاي اوليه و بهداشت حرفه اي وهماهنگي براي ارائه خدمات طب كار را به كليه شاغلين بالاخص عوامل اجرايي پسماندها دارا مي باشد.
16 . مركز بهداشت كار : منظور واحد ارائه دهنده خدمات بهداشتي است كه در كارگاه ، موسسه يا واحد توليد /بازيافت/پردازش يا دفع پسماندها داراي 500 نفر شاغل يا بيشتر ايجاد مي گردد.
17 . مدير مركز بهداشت كار : منظور كارشناس بهداشت حرفه اي است كه پس از طي دوره هاي آموزشي – توجيهي قابليت هدايت واجراي برنامه هاي بهداشت حرفه اي و طب كار را به عوامل اجرايي پسماندها دارا مي باشد.
18 . واحد بهداشت ، ايمني و محيط زيست ( HSE) : واحدهايي كه به منظور يكپارچه سازي مديريتهاي ايمني ،سلامت و محيط زيست در واحدهاي صنعتي ،معدني ،كشاورزي و خدمات بدون در نظر گرفتن بُعد كاركنان در واحد ذيربط تشكيل مي گردد.
19 . برنامه ايمني ،سلامت و محيط زيست : مجموعه مدون از برنامه بهداشت حرفه اي و مراقبت هاي بهداشتي درماني شاغلين است كه مشتمل بر سر فصلهاي زير مي باشد:
– تعيين مسئوليتها در رابطه با سلامت، ايمني وبهداشت .
– برنامه جامع آموزش سلامت، ايمني وبهداشت .
– برنامه مراقبتهاي پزشكي .
– ضوابط ومعيارهاي ايمني وبهداشت عمليات اجرايي وروشهاي استقرار آن براي تامين سلامت، ايمني وبهداشت عوامل اجرايي .
– تعيين فصول مشترك بين برنامه هاي عمومي وفعاليتهاي اختصاصي سلامت ،ايمني و بهداشت .
– در صورت انجام فعاليتهاي خاص مانند حفاري در هنگام دفع ،تدوين روشهاي ايمن براي جلوگيري از مخاطرات تهديد كننده سلامتي .
– برنامه مدون براي پيمانكاران وزير مجموعه آنها .
مبحث دوم :مسئوليتها وبرنامه ريزي :
ماده 2 – مديريت هاي اجرايي پسماند مسئول اجرايي اين دستورالعمل مي باشندو موظفند گزارش ساليانه خود را به مركزبهداشت شهرستان ذيربط تابعه وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشكي ارسال نمايند.
ماده 3- مديريت هاي اجرايي كليه واحدهاي توليد ، بازيافت ، پردازش ،انبار و دفع پسماندها بايد نسبت به تدوين برنامه سلامت ،ايمني و بهداشت شاغلين پسماندها (منطبق بـر اجزاء بنـد 19 مـاده 1 اين دستور العمل)اقدام نمايند و برنامه مزبور بايد قابل دسترس و در اختيار كليه ذي نفعان شامل سرپرستان ، شاغلين پسماندها، پيمانكاران و همچنين بازرسان بهداشت كار ودر صورت درخواست در اختيار سايرمراجع ذيصلاح قرار گيرد.
ماده 4 – مديريت اجرايي موظف است برنامه سالانه سلامت ،ايمني و بهداشت عوامل اجرايي تحت نظارت خود را براساس مستندات ذيل تهيه وتدوين نمايد:
1- شناسايي وتعيين احتمال خطر براي سلامت ،ايمني و بهداشت در هر يك از مشاغل موجود
2- برنامه آموزشي و باز آموزي شاغلين
3- وسايل حفاظت فردي مورد استفاده شاغلين به تفكيك نوع شغل آنها
4- ضوابط وبرنامه انجام مراقبتهاي پزشكي شامل معاينات شغلي ونوع معاينات به تفكيك هر شغل
5- برنامه پايش(مونيتورينگ )هوا وپايش فردي مشتمل بر روشهاي فني نمونه برداري محيطي و وسايل وتجهيزات مورد نياز ،روشهاي نگهداري ،كاليبراسيون دستگاههاي مربوطه ، نوع و دفعات پايش
6- برنامه حفاظت شاغلين در مرحله پاكسازي محل ضايعات
7- برنامه حفاظت شاغلين در مرحله آلودگي زدايي
8- در صورت وجود عوامل مخاطره آميز ، برنامه واكنش در شرايط اضطرار
9- روشها ورود به فضاهاي بسته
10- روشهاي حفاظت شاغلين دربرنامه ايجاد موانع جهت جلوگيري از گسترش آلودگي
11- ارزشيابي برنامه سلامت ،ايمني و بهداشت عوامل اجرايي و تعيين اثر بخشي برنامه
تبصره :مديريت اجرايي پسماندها موظف است در جهت بهبود وارتقاء برنامه بصورت حداقل سالي يكبار، برنامه را مورد بازنگري قرار دهد.
ماده 5- مديريت اجرايي پسماندها موظف است برنامه سلامت ،ايمني و بهداشت عوامل اجرايي پسماندها را به اطلاع كليه عوامل اجرايي پسماندها ،پيمانكاران برسانند به نحوي كه افراد در گير در عمليات پسماندهاي مخاطره آميز از ماهيت ،سطح وميزان احتمال مواجهه با پسماندها آگاه باشند.
عوامل اجرايي پسماندها ،پيمانكاران وزير مجموعه آنها كه در خارج از محل عمليات پسماندهاي مخاطره آميزكارمي كنند مشمول اين ماده نمي گردند.
مبحث سوم :پايش وكنترل محيطي
ماده6- مديريت اجرايي پسماندها موظف است در محل عمليات پسماندهاي مخاطره آميز براي تشخيص وتعيين مقدار عوامل مخاطره آميز پايش محيطي برقرار واطمينان حاصل نمايد كه عوامل مخاطره آميزتحت كنترل بوده و ميزان مواجهه عوامل اجرايي خارج از محدودة حدمجاز تماس شغلي مصوب وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشكي نمي باشد.
ماده 7- مديريت اجرايي پسماندها موظف است با روشهاي فني ومهندسي عوامل مخاطره آميز را كنترل نمايد،به نحوي كه عوامل اجرايي پسماندها به هيچ وجه در مواجهه با سطوح خارج از محدودة حدمجاز تماس شغلي قرار نگيرند.
ماده8- در عمليات پاكسازي ،آلودگي زدايي وبطور كلي در محل عمليات پسماندهاي مخاطره آميز مديريت اجرايي موظف است قبل از ورود عوامل اجرايي پسماندها به محل ،پايش هوا براي تعيين غلظت آلاينده ها و تعيين سطوح مواجهه شغلي ومواردي كه مواجهه با عوامل يا شرايط مخاطره آميز نظير وجود موادقابل اشتعال در هوا وكمبود اكسيژن پيش بيني مي گردد را انجام دهد.
تبصره – در مواردي كه احتمال وجود شرايطIDLH ياموادقابل اشتعال در هوا وجود دارد ويادر صورتي كه نشانه هايي از وجود غلظت عوامل مخاطره آميز در سطوحي خارج از محدوده تماس شغلي ديده مي شود بايد پايش محيطي در مواقع و شرايط زير انجام گيرد:
1- در زمان شروع به كار در محلهاي مختلف عمليات پسماندهاي مخاطره آميز
2- در مواقعي كه آلاينده هاي ناشناخته اي بطور دستي جابجا يا حمل مي شوند.
3- در شروع عمليات در بخشهاي مرتبط با مخازن حاوي مواد قابل انفجار
4- در هنگامي كه شاغلين، مخازن يا بشكه هاي آسيب ديده را جابجا مي كنندويا احتمال جاري شدن مواد شيميايي مخاطره آميز در سطح زمين و جمع شدن آن بصورت بركه وجود دارد.
ماده9- پس از عمليات پاكسازي و آلودگي زدايي در محل عمليات پسماندهاي مخاطره آميز (بعنوان مثال پاكسازي و حذف آلودگي از خاك ،آبهاي سطحي ومخازن) مديريت اجرايي موظف است حداقل 25% از عوامل اجرايي پسماندها را بعنوان شاغلين با ريسك بالا بصورت تصادفي جهت تعيين ميزان مواجهه آنان با عوامل زيان آور تحت آزمايش و پايشهاي بيولوژيكي قرار دهد وچنانچه مشخص گردد كه مواجهه بيش از حد مجاز است ، بايستي كليه عوامل اجرايي پسماندها را كه امكان تماس شغلي در آنها وجود داشته است مورد آزمايش قراردهد.
هزينه ها ومسئوليت اجرايي اين آزمايشات بر عهده مديريت اجرايي پسماندها است.
مبحث چهارم : تجهيزات حفاظت فردي
ماده10- مديريت اجرايي پسماندها موظف است تجهيزات حفاظت فردي متناسب با نوع پسماند را براي محافظت تمامي عوامل اجرايي پسماندها در مراحل توليد ، جمع آوري ، ذخيره سازي ،جداسازي ،حمل ونقل ،بازيافت ،پردازش و دفه پسماندها تامين نمايد.
تبصره 1- تجهيزات حفاظت فردي مورد استفادة عوامل اجرايي پسماندها بايستي داراي تأييديه هاي لازم از سازمانهاي ذيربط ازجمله وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشكي باشد.
تبصره 2- انتخاب تجهيزات حفاظت فردي بايستي توسط متخصصين بهداشت حرفه اي صورت گرفته و براي افرادي كه داراي محدوديتهاي پزشكي هستند متخصصين مزبور اين انتخاب را با مشورت متخصصين طب كار انجام دهند.
ماده 11- مديريت اجرايي موظف است برنامه استفاده از تجهيزات حفاظت فردي عوامل اجرايي پسماندهاي تحت پوشش خود راخود را ،بعنوان قسمتي از برنامه سلامت ،ايمني وبهداشت عوامل اجرايي ،براساس اصول زير تدوين نمايد:
1- ارزيابي خطرات موجود يا بالقوه در كانونهاي مواجهه با عوامل مخاطره آميز و انتخاب تجهيزات حفاظت فردي براساس نوع خطرات موجود.
2 –قابليتها و محدوديتهاي تجهيزات حفاظت فردي انتخاب شده در انطباق با تامين حفاظت فردي شاغلين.
3- روشهاي نظافت و نگهداري تجهيزات حفاظت فردي .
4- آلودگي زدايي و دفع تجهيزات حفاظت فردي علي الخصوص در مورد عوامل اجرايي پسماند هاي ويژه ،پزشكي ومخاطره آميز.
5 – ارزيابي تناسب تجهيزات حفاظت فردي مورد استفاده با خصوصيات جسمي عوامل اجرايي پسماندها.
6- ارائه آموزشهاي لازم در زمينه بكار گيري صحيح تجهيزات حفاظت فردي .
7- بازرسي وكنترل تجهيزات حفاظت فردي قبل از استفاده ،در طول مدت استفاده و پس از استفاده از تجهيزات حفاظت فردي با روشهاي مناسب جهت اطمينان از سالم بودن آنها.
8- بررسي وتعيين ميزان اثر بخشي تجهيزات حفاظت فردي بكار گرفته شده به منظور اعمال اصلاحات لازم.
مبحث پنجم :آموزش وبازآموزي
ماده12- مديريت ها ي اجرايي پسماندها موظفند امكانات لازم را براي آموزش وبازآموزي عوامل اجرايي پسماندها در زمينه هاي زير فراهم آورند:
1. آشنايي عوامل اجرايي پسماندها با مسئول/مسئولين ايمني وبهداشت و جانشين آنها در واحد ذيربط
2. آشنايي عوامل اجرايي پسماندها با مخاطرات تهديد كننده سلامت كه در واحد ذيربط وجود دارد.
3. آشنايي عوامل اجرايي پسماندها باوسايل حفاظت فردي ونحوه استفاده و نگهداري صحيح آنها
4. آشنايي عوامل اجرايي پسماندها با دستورالعمل انجام كار سالم وايمن بنحوي كه شاغلين بتوانند با حداقل احتمال بروز خطر وظايف كاري خود را به انجام رسانند.
5. آشنايي عوامل اجرايي پسماندها با استفاده صحيح مناسب از دستگاهها ،تجهيزات ، ابزار كار و سيستمهاي كنترل عوامل زيان آور.
6. آشنايي عوامل اجرايي پسماندها با قوانين ،مقررات وضوابط مراقبتهاي پزشكي و شناخت علائم ونشانه هايي از بيماري كه مي تواند معرف مواجهه بيش از حد فرد با مخاطرات باشد.
7. آشنايي عوامل اجرايي پسماندها با مقررات مرتبط :وسايل حفاظت فردي ، پايش محيطي ، جابجايي وحمل دستي وماشيني مخازن وبشكه ها.
6. آشنايي عوامل اجرايي پسماندها بابرنامه سلامت ،ايمني وبهداشت
ماده13- كليه عوامل اجرايي پسماندها در بدو خدمت بايد حداقل يك دوره آموزش تئوري 24 ساعته را در زمينه موضوع ماده 6 گذرانده وحداقل يكروز كار عملي در محيط كاري را تحت نظارت مربيان آموزشي با تجربه طي نمايند.
تبصره – طي دوره هاي آموزشي موضوع اين ماده حداقل در شش ماهه اول شروع بكار عوامل اجرايي پسماندها اجباري است.
ماده 14- عوامل اجرايي پسماندها كه در مواجهه با عوامل مخاطره آميز قرار دارند ونيز عوامل اجرايي پسماندها كه درطي كار مجبور به استفاده از ماسك تنفسي مي باشند ، بايستي علاوه بر گذراندن دوره هاي آموزشي موضوع ماده 7 اين آيين نامه ،16 ساعت آموزش تئوري و2 روز كار عملي در زمينه روشهاي ايمن پاكسازي ،آلودگي زدايي ، اقدامات ايمن در مواجهه با عوامل مخاطره آميز وچگونگي واكنش در شرايط اضطرار را طي نمايند.
ماده15- كليه سرپرستان ومديراني كه مسئول نظارت مستقيم بر فعاليت شاغلين پسماندها مي باشند، بايد حداقل 8ساعت آموزش تئوري و 1 روز كار ملي در زمينه برنامه”سلامت ،ايمني و بهداشت”، چگونگي آموزش شاغلين،برنامه وسايل حفاظت فردي ،برنامه مقابله با انتشار آلودگي ، روشها وفنون پايش خطر را طي نمايند.
ماده 16-كليه عوامل اجرايي و مديريت اجرايي پسماندها بايستي در دوره هاي بازآموزي سالانه حداقل به مدت 8 ساعت در موضوعات مطروحه حسب مورد در مواد 12،14و15 را طي نمايند.
ماده17- كليه دوره هاي آموزشي وبازآموزي موضوع ماده6 اين آئين نامه بايد در آموزشگاههاي بهداشت حرفه اي مورد تاييد معاونت بهداشتي دانشگاه/دانشكده علوم پزشكي ذيربط اجراء و براي عوامل اجرايي و مديران وسرپرستاني كه دوره هاي تئوري و عملي موضوع مواد13،14 و15 را با موفقيت طي نموده اند،گواهي آموزشي صادر نمايند.اشتغال افراد فاقد گواهينامه هاي مذكور در عمليات مرتبط با پسماندها ممنوع مي باشد.
تبصره 1 – تا تشكيل آموزشگاههاي بهداشت حرفه اي مديريت اجرايي پسماندها موظف به برگزاري دوره هاي آموزشي وبازآموزي موضوع اين دستورالعمل بوده و براي تدريس در دوره هاي آموزشي از مربياني استفاده خدمتي بعمل آورد كه در موضوعات مورد تدريس صلاحيت آموزشي آنان را معاونت بهداشتي دانشگاه/دانشكده علوم پزشكي ذيربط تاييد نموده باشد.
تبصره2 – تا ابلاغ دستورالعمل تاسيس آموزشگاههاي بهداشت حرفه اي از سوي وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشكي ،مركز بهداشت شهرستان ذيربط (تابعه معاونت بهداشتي دانشگاه/دانشكده علوم پزشكي ذيربط) موظف به بررسي ودر صورت كسب صلاحيت ،تاييد دوره هاي آموزشي وبازآموزي موضوع اين ماده مي باشد.
ماده 18 – در صورت كسب تاييديه ازطرف معاونت بهداشتي دانشگاه/دانشكده علوم پزشكي ذيربط ،سازمانها ،موسسات دولتي و نيمه دولتي براي عوامل اجرايي تحت پوشش خود مي توانند آموزشها ، بازآموزيهاي موضوع اين دستورالعمل را ارايه نمايند.
ماده 19 – پسماندهاي مخاطره آميز و ويژه كه بطور دستي يا ماشيني حمل ونقل مي شوند، بايستي برچب گذاري شده و دفع آنها با شرايط ذيل صورت پذيرد:
الف . مشخصات بر روي بشكه و مخازن كه در طي پاكسازي استفاده مي شوند ونيز محتواي اين مخازن ،به گونه اي برچسب گذاري شود كه با مقررات و دستورالعملهاي صادره از سوي وزارت بهداشت ، درمان وآموزش پزشكي وساير سازمانهاي ذيربط منطبق باشد.
ب . درهنگام عمليات ، مخازن وبشكه ها بايستي مورد بازرسي قرارگرفته و از سالم بودن آنها قبل از حركت حركت اطمينان حاصل نمود.چنانچه بدليل شرايطي (از قبيل دفن در زمين ،قرار گرفتن در پشت يا روي ساير مخازن)امكان بازرسي فراهم نيست ابتدا بايستي اين مخازن در مكان قابل دسترسي براي بازرسي قرار داد و سپس به محل مورد نظر منتقل نمود . بشكه ها و مخازني كه برچسب گذاري نشده اند بايد تا زمان مشخص شدن محتويات آنها ، بعنوان عوامل مخاطره آميز قلمداد گردند.
بطور كلي عمليات بر روي اين نوع پسماندها بايستي به گونه اي سازماندهي شود كه نياز به حمل ونقل وجابجايي به حداقل ممكن كاهش يابد.
ج . تمام عوامل اجرايي پسماند ها كه در عمليات حمل وجابجايي بكار گرفته مي شوند بايستي از مخاطرات موادي كه در داخل بشكه ها ومخازن وجود دارد آگاه شوند وهشدارهاي لازم به آنها داده شود.
د . دركنار بشكه ها ومخازن مواد بازيافتي، بايد موادي نظير مواد جاذب مناسب يا سيستمهاي مكنده قابل حمل قرار گيرد تا درمواقع نشتي يا پارگي اين مخازن امكان جمع آوري مواد وجود داشته باشد .
هـ . در مكان هايي كه امكان نشت وريخته شدن مواد مخاطره آميز بر روي زمين وجود دارد بايد در برنامه سلامت ، ايمني وبهداشت عوامل اجرايي پسماند ها، راههاي مقابله با مواجهه افرادمنظور واجرا گردد.
و . مخازن وبشكه هاي حاوي مواد مخاطره آميز كه در اثر پارگي يا وجودنشتي غير قابل استفاده گرديده اند بايستي پس از قرار گيري در پوشش يا مخازن سالم جمع آوري ويا جابجا شوند.
ز . وسايل اطفاء حريق متناسب با نوع مواد قابل احتراق مطابق با مقررات آتش نشاني براي كنترل بهنگام و سريع حريق بايد در دسترس و آماده وجود داشته باشد.
ماده 20 – در صورت نياز به باز كردن مخازن وبشكه هاي حاوي مواد مخاطره آميز نكات زير بايد مورد عمل قرار گيرند:
الف . در صورت نياز از سيستم حفاظت تنفسي مناسب استفاده گردد.
ب . كليه شاغلين كه وظيفه اي در ارتباط با عمليات باز كردن مخازن ندارند، بايستي در فاصله اي ايمن از مخازن وبشكه هايي كه باز خواهند شد قرار گيرند.
ج . چنانچه شرايط كار به گونه اي است كه در نزديكي ويا مجاورت بشكه ها و مخازني كه درب آنها باز خواهد شد، شاغلين ديگري مشغول بكار هستند ، استفاده از حفاظهاي مناسب براي آنها ضروري است.
د . در شرايط خاص ، وسايل پايش وكنترل ونيز وسايل اطفاء حريق بايستي در پشت موانع مقاوم در برابر انفجار قرار گيرند.
ه . در صورت امكان وجود بخارات يا گازهاي قابل اشتعال بايست كليه تجهيزات حمل ونقل اين مواد و ابزار دستي ،از نوع ضد جرقه باشد.
ز . براي باز كردن مخازن وبشكه هاي تحت فشار بايد قبل از باز كردن آنها ، علاوه بر كاهش فشار داخل اين مخازن تا حد ايمن ، از حفاظ مناسب بين شاغل و مخازن /بشكه ها براي جلوگيري از صدمه به افراد استفاده شود.
ماده 21 – كليه تجهيزات ، وسايل وابزار حمل ونقل و جابجايي دستي و ماشيني بشكه ها و مخازن بايستي سالم ، متناسب با نوع كار انتخاب گردد.
ماده 22 – در محل عمليات پسماندهاي مخاطره آميز ساير شاغلين غير مرتبط نبايد توقف ويا به كار بپردازند وبايستي از منطقه انتقال وتا حد امكان دور شوند.
ماده 23 – جهت آگاهي سايرين ، وسايل هشدار دهنده ديداري وشنيداري بايد در دسترس عوامل اجرايي پسماندهاي قابل انفجار قرار گيرند.
ماده 24 – قبل از بارگيري مخازن وبشكه ها به داخل كاميونها بايد مشخصات ، ويژگيهاي وطبقه محتواي مخازن و بشكه ها بر روي آنها برچسب گذاري شده و كد بندي گردد.
ماده 25 – محل نگهداري مخازن و بشكه ها براي بار گيري از طريق راههايي با عرض مناسب قابل دسترسي باشد.
ماده 26 – چنانچه براي انباشت مواد از مخازني مانند تانكر استفاده مي شود رعايت كليه مقررات مرتبط با كار در مخازن بسته در مورد عوامل اجرايي پسماندها الزامي است.
ماده 27 – در كليه مراحل جابجايي و حمل دستي بار لازم است مقررات ، اصول وضوابط ارگونومي رعايت گردد.
مبحث هفتم : آلودگي زدايي
ماده 28 – روشهاي اجرايي براي تمام مراحل آلودگي زدايي به شرح زير بايد تدوين و اجرا گردد:
1 – روشهاي اجرايي آلودگي زدايي بايستي قبل از شروع بكار به كليه عوامل اجرايي بصورت تئوري و عملي آموزش داده شود.
2 – روشهاي اجرايي آلودگي زدايي بايد به گونه اي عملي گرددكه تماس عوامل اجراي با مواد مخاطره آميز به حداقل رسيده و آلودگي آنان و تجهيزاتي كه با آن كار مي كنند به حداقل ممكن كاهش يابد.
3 – كليه شاغليني كه از منطقه آلوده خارج مي شوند بايد با روشهاي مناسب استاندارد ، از آنان رفع آلودگي گردد. البسه و ساير و سايل حفاظت فردي و تجهيزاتي كه از منطقه خارج مي شوند بايستي بطور مناسب آلودگي زدايي يا دفع شوند.
4 – پايش روشهاي اجرايي آلودگي زدايي بايستي براي ارزيابي و تعيين ميزان اثر بخشي اين روشها، توسط مسئول ايمني وبهداشت صورت پذيرد. در صورتي كه اين روشها اثر بخشي لازم را ندارند ، بايستي سريعا” نسبت به اصلاح فرآيند و رفع نواقص اقدام شود.
5 – آلودگي زدايي بايد در محلي انجام گيرد كه امكان مواجهه شاغلين وتجهيزات آلوده نشده با شاغلين وتجهيزات آلوده شده به حداقل ممكن كاهش يابد.
6 – تمام تجهيزات و مواد شيميايي (حلالها)كه براي عمليات آلودگي زدايي استفاده مي شوند بايد بطور مناسب جمع آوري ، خنثي و دفع گردند.
7 – در صورتيكه امكان آلودگي زدايي يا شتشوي تجهيزات با حفظ اثر بخشي آنها وجود دارد مي توانند مجددا” مورد استفاده قرار گيرند. در غير اين صورت بايد وسايل جديد جايگزين آنها شود.
8 – در صورتي كه البسه قابل نفوذ ، با مواد مخاطره آميز آغشته گردد ،بايد فورا” آنها را از تن خارج و بلافاصله فرد دوش بگيرد.لباس مزبور قبل از خارج شدن از محل كار بايد آلودگي زدايي يا دفع شود.
9 – خارج كردن تجهيزات حفاظت فردي از محل كار توسط افرادي كه مسئوليتي در اين زمينه ندارندممنوع مي باشد.
در صورتي كه آلودگي زدايي وشستشوي تجهيزات حفاظت فردي در داخل واحد عملياتي پسماندها تحت كنترل مسئول/مسئولين ذيربط صورت مي گيرد ،وجود فضاي كافي و تجهيزات مناسب الزامي است.
ودر صورتي كه وظيفه شستشوي تجهيزات حفاظت فردي به شركتهاي پيمانكار واگذار شده است ، مديريت اجرايي موظف است اطلاعات لازم را در زمينه مخاطرات تهديد كننده سلامتي، در اختيار آنان قرار دهد.
مبحث هشتم : شرايط اضطرار
ماده 29 – مديريت اجرايي پسماندها بايد روشهاي اجرايي براي شناسايي ، احتمال وقوع و مقابله با شرايط اضطرار را بمنظور پيشگيري وكاهش اثرات ناشي از اين شرايط را براي عوامل اجرايي پسماندها ايجاد نموده و بر قرار نگهدارد.
ماده 30 – مديريت اجرايي پسماندها بايستي متناسب با شرايط اضطراري شناسايي شده برنامه مقابله با آنها را تهيه نمايد ودراين برنامه بايستي نقشه كلي ،محل عمليات پسماندهاي مخاطره آميز ، نقاط مستعد شرايط اضطرار همراه با محل استقرار شيرهاي آتش نشاني و… شرح وظايف و مسئوليتهاي كليدي در شرايط اضطرار (هماهنگ كننده عمليات)، روشهاي تخليه كاركنان از نقاط بحراني ، كمكهاي اوليه ،لوازم وتجهيزات حفاظت فردي ، فواصل زماني تمرين مقابله با شرايط اضطرار ، تستهاي ادواري سيستمهاي هشدار دهنده ، سيستمهاي اطلاع رساني ، برنامه تعميرات و بازرس هاي تجهيزات مقابله با شرايط اضطرار در بر گيرد.
ماده 31 – مديريت اجرايي پسماندها بايستي در برنامه مقابله با شرايط اضطرار چگونگي حفاظت اعضاء تيم واكنش در شرايط اضطرار را تدوين وتمهيدات لازم براي حفظ سلامت ،ايمني وبهداشت تيم مذكور را تأمين و تضمين نمايد.
ماده 32 – مديريت اجرايي پسماندها بايستي هر زمان كه لازم باشد روشهاي اجرايي واكنش در شرايط اضطرار را مورد بازنگري و تجديد نظر قرار داده و بطور ادواري روشهاي مقابله را به صورت تمريني اجرا نمايند.
مبحث نهم : مراقبتهاي پزشكي
ماده 33 – مديريت اجرايي پسماندها مكلفند نسبت به انجام معاينات شغلي(قبل از استخدام ،ادواري و اختصاصي) كليه عوامل اجرايي پسماندها بطور سالانه مطابق با دستورالعمل هاي صادره ازطرف وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشكي اقدام نمايند.
ماده 34 – مديريت اجرايي پسماندها موظف است جهت انجام معاينات شغلي حداقل اطلاعات زير را در اختيار تيم سلامت شغلي (داراي مجوز ارائه خدمات طب كار از وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشكي )قرار دهند:
1 . شرح شغل هريك از مشاغل موجود در كارگاه مرتبط با مواجهه هاي شغلي
2 . ميزان مواجهه عامل اجرايي پسماند با عوامل زيان آور
3 . شرح كامل وسايل حفاظت فردي مورد استفاده در هر شغل
4 . ساير اطلاعات مورد نياز در رابطه با سلامت عوامل اجرايي پسماند
ماده 35 – مديريت اجرايي پسماندها موظفند پرونده پزشكي كليه عوامل اجرايي پسماندها را در محل مناسب ضبط ودر صورت درخواست ، يك نسخه از اطلاعات مورد نياز را در اختيار بازرسين بهداشت كار وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشكي قرار دهند.
تبصره : ضوابط نگهداري و جابجايي پرونده هاي پزشكي عوامل اجرايي پسماندها مطابق با ضوابط ابلاغي از سوي وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشكي خواهد بود.
مبحث دهم : تاسيسات وتسهيلات بهداشتي
ماده 36 – مديريت اجرايي پسماندها موظف است حداقل روشنايي را در محل كار به شرح جدول ذيل تأمين نمايد:
جدول حداقل ميزان روشنايي مورد نياز برحسب لوكس
| رديف | منطقه عمليات يا نوع عمليات | لوكس |
| ۱ | مناطق عمومي محل عمليات پسماندها | ۷۰ |
| ۲ | مناطق حفاري و پسماندها،راههاي ورودي،مناطق انبار فعال،سكوهاي بارگيري،محل سوختگيري و سرويس | ۱۰۰ |
| ۳ | داخل ساختمان،انبارها،كريدورها،راهروها وخروجيها | ۱۵۰ |
| ۴ | تونلها،مناطق عمومي كار زير زميني ومعدنكاري | ۱۵۰ |
| ۵ | كارگاههاي عمومي مانند اتاقهاي تجهيزات مكانيكي و الكتريكي انبارهاي سر بسته فعال ،ناهارخوري وداخل توالتها و كارگاهها، اتاق رختكنو استراحت | ۱۵۰ |
| ۶ | ايستگاه امداد پزشكي ،درمانگاه و ادارات | ۳۰۰ |
ماده37 – مديريت اجرايي موظف است در محل عمليات پسماندها(انباشت،آماده سازي،بارگيري،پردازش ودفع پسماندها)منطبق با آيين نامه تاسيسات كارگاه از نظر بهداشت ،تسهيلات بهداشتي شامل رختكن ، دوش /حمام ،توالت ،دستشويي،غذاخوري وغيره را تأمين نمايد.
ماده 38 – وجود رختكن مناسب ودوش در محل عمليات پسماندهاي مخاطره آميزو محل عمليات آلودگي زدايي الزامي است.
مبحث يازدهم : مركز مراقبتهاي بهداشتي درماني
ماده 39 – در صورت وجود عمليات با پسماندهاي مخاطره آميز ، مديريت اجرايي موظف است تأمين محل مناسب براي رسيدگي به مصدومين حوادث ناشي از كار و انتقال سريع وبه هنگام به نزديكترين درمانگاه اقدامات لازم را بعمل آورد.
تبصره – مديريت اجرايي موظف است در برنامه سلامت ،ايمني و بهداشت ،ايستگاه امداد در محل مؤسسه يا كارگاه ونيز نحوه انتقال مصدوم به نزديكترين درمانگاه پذيرش ارجاعات را پيش بيني و اجرا نمايد.
ماده 40 – مديريت اجرايي موظف است متناسب با برنامه هاي وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشكي نسبت به ايجاد مركز بهداشت و ايمني شامل ايستگاه بهگر/خانه بهداشت كارگري/مركز بهداشت كار /واحد HSE (مركز بهداشت ،ايمني و محيط زيست)اقدام و حداقل ماهانه يكبار كميته حفاظت فني وبهداشت كار را تشكيل دهد.
مبحث دوازدهم : مجازاتها
ماده 41 – متخلفان هر يك از مواداين دستور العمل مطابق با گزارش كارشناسان بهداشت كار ،بر حسب نوع تخلف به مجازاتهاي ذيل محكوم خواهند شد:
الف – مطابق با ماده 175 قانون كار در صورت عدم اجراي برنامه مراقبتهاي پزشكي
ب – مطابق با ماده 176 قانون كار در صورت عدم تأمين تمهيدات كنترلي ،وسايل حفاظت فردي ،آموزش وبازآموزي وعدم تأمين ساير امكانات بهداشتي مندرج در اين دستورالعمل
اين دستور العمل مشتمل بر 12 مبحث در 41 ماده و 8 تبصره در تاريخ / / 1386 به تأييد وزير بهداشت،درمان وآموزش پزشكي رسيد ورعايت مفاد آن جهت كليه مديريت هاي اجرايي و عوامل اجرايي پسماندها الزامي است.وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشكي موظف است پس از يك دوره اجرايي دو ساله با ارزشيابي اثر بخشي ،آن را مورد بازنگري قرار دهد.
دكتر لنكراني
وزير بهداشت،درمان وآموزش پزشكي
بازدیدها: 6
[…] بیشتر بدانیم : دستورالعمل ایمنی و سلامت عوامل اجرایی […]