نوشته

هرم مدیریت پسماند یا سلسله مراتب مدیریت پسماند، هرمی است برای اولویت بندی فعالیت های مرتبط با زباله ها و محیط زیست. در این هرم در رابطه با مدیریت زباله ها صحبت می شود و اقدامات مربوط به مدیریت زباله و پسماند اولویت بندی می شوند. هرم مدیریت پسماند تمام فعالیت های مربوط به مدیریت زباله را بر اساس اولویت محیط زیستی مرتب می کند و به افراد می گوید برای داشتن محیط زیستی بهتر چطور با زباله ها برخورد کنند. با شناخت هرم مدیریت پسماند، تصمیم گیری و رسیدن به کار درست بسیار ساده تر می شود. 

این هرم جز اصول اولیه برای مدیریت پسماند و داشتن محیط زیست سالم هست که سایر اصول و اعمال بر اساس این امر چیده می شود. با فهمیدن این اصول به راحتی می توان در شرایط مختلف تصمیم گیری های خوبی داشت. در این این تصویر هرم مدیریت پسماند قابل مشاهده است.

عدم تولید زباله و یا کاهش تولید زباله (Reduce  )

به عنوان یک شهروند در درجه ی اول باید سعی کنیم زباله تولید نکنیم یا مقدار زباله تولیدی فردی را کاهش دهیم.

 اگر به زندگی روزمره و محیط اطراف نگاه کنیم متوجه می شویم که بسته بندی های پلاستیکی مواد خریداری ما یکی از عمده ترین زباله های ما محسوب می شود. اگر به هرم مدیریت پسماند نگاه کنیم در درجه اول بی زباله بودن و یا عدم تولید زباله مطرح می شود. در عمل برای این کار می توان گفت به جای خرید مواد بسته بندی بهتر است از مواد فله ای استفاده کنیم.

حال فرض کنیم امکان خرید فله ای نباشد. راه حل بعدی ما چه خواهد بود؟ در این مرحله هرم به ما می گوید سعی کنید زباله کمتری تولید کنید. مثلا اینجا می توانیم به جای خرید بسته های کوچک مواد مورد نیاز، بسته های بزرگ خریداری کنیم. معمولا در بسته های بزرگ به ازای مقدار مشخصی از محصول، بسته بندی و پلاستیک کمتری مصرف می شود. در نهایت با این کار می توان مقدار زباله کمتری وارد طبیعت کرد.

استفاده مجدد از زباله ( Reuse )

مرحله بعد در هرم به استفاده مجدد از زباله می پردازد. در این مرحله باید سعی کنیم از موارد دور ریختنی دوباره استفاده کنیم و به راحتی زباله ها را دور نریزیم. در ادامه مثال قبل می توان گفت از بسته بندی مواد خریداری شده در جای دیگر استفاده کنیم. به عنوان مثال از قوطی ها برای ساخت گلدان، جامدادی و … می توانیم استفاده کنیم.

تا به این جا دو قسمت از هرم مورد بررسی قرار گرفت. در این دو قسمت یعنی کاهش تولید زباله و استفاده مجدد، هر فرد نقش مستقیم و بسیار مهمی دارد و با انجام این دو کار توسط تک تک شهروندان می توان شاهد تغییرات معجزه آسایی باشیم.

بازیافت زباله ( Recycle )

در مرحله بعد نوبت به بازیافت می رسد. بازیافت در اینجا به معنی تبدیل زباله ها به مواد تشکیل دهنده ی آن می باشد. زمانی که زباله ای قابل استفاده نباشد نباید آن را در طبیعت رها کرد چرا که برای تولید مواد اولیه آن انرژی صرف شده و می توان از مواد اولیه آن استفاده کرد. همچنین برخی از این زباله ها به راحتی تجزیه نمی شوند و بقایای آنها در طبیعت باعث آلودگی و از بین رفتن زیبایی طبیعت خواهد شد. در نتیجه زباله ها را باید به مواد تشکیل دهنده ی آن تبدیل کرد و در صنایع مختلف مجددا استفاده کرد.

در ادامه مثال قبل با توجه به این مرحله از هرم، چه کار هایی باید انجام دهیم؟ در قدم اول باید سعی کنیم موادی خریداری کنیم که بسته بندی های بازیافت پذیر داشته باشند. در قدم بعد باید کارهایی انجام دهیم تا فرایند بازیافت زباله ها را تسهیل کنیم و عمده ی این زباله ها را بازیافت پذیر کنیم. مثلا به عنوان یک شهروند زباله ها را باید به خوبی تفکیک کنیم و آن ها را به مراجع معتبر برای بازیافت تحویل دهیم.

تا اینجا نقش هر فرد به عنوان شهروند در داشتن محیط زیست سالم اهمیت بالاتری دارد اما در این مرحله و مراحل بعد، شهرداری ها و مراجع مرتبط نقشی پررنگ تر خواهند داشت

تبدیل زباله به انرژی

در مرحله بعد باید زباله ها را به انرژی تبدیل کرد. در اینجا اگر توانایی بازیافت زباله وجود نداشته باشد و یا زباله ای بازیافت پذیر نباشد می توان از آن برای به دست آوردن انرژی استفاده کرد. تبدیل زباله ها به انرژی از دو طریق انجام می شود:

1. سوزاندن زباله ها و استحصال انرژی از آنها
2. تولید بیوگاز از زباله ها و استفاده از این گاز برای تولید انرژی

دفن و دفع زباله ها

آخرین گزینه برای زباله ها، از بین بردن زباله و یا دفن زباله ها می باشد که عموما وظیفه شهرداری است. در این مرحله زباله ها در لندفیل (گورستان زباله) دفن می شوند یا در فضای مخصوص تل انبار می شوند. همچنین ممکن است برخی از این زباله ها در طبیعت رها شوند و به درستی دفع نشوند. رها شدن در طبیعت، بدترین حالت برای محیط است که متاسفانه در بسیاری از موارد شاهد این موضوع هستیم. در این مرحله به عنوان شهروند باید سعی کنیم زباله ای در طبیعت رها نکنیم یا اگر زباله ای در طبیعت دیدیم جمع آوری کنیم و در سطل زباله قرار دهیم.

این هرم یکی از مهم ترین اصول مدیریت پسماند و زباله است که هر فرد باید از آن اطلاع داشته باشد. البته ممکن است اسامی مختلفی برای این موضوع وجود داشته باشد اما در نهایت اصول و ترتیب این موارد در همه جا یکسان است.

بیشتر بدانیم : سلسله اقدامات در راستای اجرای هرم خرید